چیپست ها | بخش اول : معرفی Chipset

یکی ازمهم ترین مولفه هایی که روی مادربرد ( مین بورد ) ها پیدا می کنید ، چیپست ( Chipset ) است. مادربرد های اولین سری مجهز به ( پنتیوم ) به طرز قابل توجهی کم حجم و ظریف ساخته شده بود. اما هنوز هم تعداد قابل توجهی تراشه روی آنها دیده می شد. این موضوع برای آینده ( پرسرعت ) کامپیوتر ها خوشایند نبود. زیرا تعدد قطعات باعث افزایش زمان ( مورد نیاز ) نقل و انتقال داده ها می شد. این قطعه مجتمع علاوه بر اینکه به کاهش فضای مورد نیاز برای نصب قطعات روی مادربرد کمک کرده ، باعث افزایش سرعت انتقال و بهبود روند پردازش اطلاعات نیز شده است. اگر می خواهید بدانید چگونه این اتفاق افتاده باما همراه باشید.

چیپست چیست ؟!

چیزی که برای پاسخ به این سوال به نظرم می رسد ، در واقع یک توضیح کلی است. این معرفی چیپست بیش از هرچیز یک تعریف اجمالی خواهد بود. چونکه چیپست ها مدل های مختلفی دارند. 

ساختار انواع چیپ ها طیف گسترده ای از شباهت ها و تفاوت ها را دربر خواهد گرفت . اما چیزی که این قطعات مجتمع مهم را در یک خانواده دسته بندی کرده است، کاربرد ( یا عملکرد ) آنها است. چیپ ها در واقع مجموعه ای از تراشه های یکجا هستند. تعدادی از تراشه های مختلفی که قبلا در سطح مادربرد پراکنده بودند اکنون یکجا (درون چیپ ) متمرکز شده است.

چیپست ها دقیقا چه کاری انجام می دهند ؟!

در اولین مادربرد ها تراشه های مختلفی قرار داشت. قبلا هرکدام از این تراشه ها وظیفه کنترل بخش های مختلفی را بر عهده داشته است. کنترل بخش هایی مثل : کیبورد ، موس و سایر اینگونه عملکرد ها سابقا به عهده این تراشه ها بوده است . اکنون تمام این تراشه ها در یک چیپست متمرکز ، جمع آوری شده است. در ابتدا چیپست ها در دو نوع وجود داشتند. آنها را چیپ شمالی و پل جنوبی نام گذاری کرده بودند.

تفاوت ها و شباهت های چیپ شمالی و پل جنوبی

اگر بخواهیم خلاصه بگوئیم، چیپ شمالی به پردازشگر اصلی ( cpu ) نزدیک تر است. وظیفه کارهای سریع تر به عهده چیپ شمالی خواهد بود. این چیپ رابط بخش های پرسرعتی مثل پردازشگر گرافیکی ( GPU ) و حافظه موقت RAM با Cpu است. اما بخش هایی که در مقایسه با پردازنده، سرعت ( انتقال ) بسیار کمتری دارند به وسیله پل جنوبی کنترل می شوند. یک سوی کارکرد چیپ ( پل ) جنوبی با چیپ شمالی در ارتباط است. بخش هایی مثل USB ها و درگاه اتصال SATA توسط چیپ جنوبی کنترل می شود.

چرا مـادربرد های جـدیدتر ، یک عدد چیـپ دارند ؟!

سابق بر این، انتقال اطلاعات مابین چیپ شمالی و پردازشگر Cpu از طریق گذرگاه های انتقال داده ( باس ) انجام می شد. اما در مدل های جدیدتر چیپ شمالی با پردازشگر( CPU )  ادغام شده است. اینکار به افزایش سرعت و بهبود عملکرد ( پردازش ) کمک قابل توجهی نموده است.

چیپ مادربرد کجای آن قرار دارد ؟!

یکی از شاخصه های مهم برای شناسایی این چیپ ها ، فرم مربعی شکل چیپ و نداشتن پایه های فلزی در اطراف قطعه است. پایه های فلزی متصل کننده ، زیر چیپ قرار دارد. مهم ترین شرکت های تولید کننده چیپست کامپیوتر و لپ تاپ به ترتیب ، شرکت های intel  و  AMD  هستند. معمولا لوگوی این شرکت ها روی چیپ حک شده است.

اگر بخواهیم مادربرد های سری پنتیوم 4 را به عنوان یک میان رده ( نه خیلی قدیمی و نه جدید ) در نظر بگیریم یافتن چیپ های آن کار سختی نخواهد بود . البته این توضیح به عنوان یک راهنمای ساده با کاربرد عمومی مطرح شده است.  

اگر بدانیم ( سوکت ) پردازنده مرکزی در کجای مادربرد قرار دارد، یافتن چیپ شمالی کار آسانی است. در بسیاری از مادربرد های پنتیوم 4 هنوز چیپ شمالی و جنوبی را می توانید پیدا کنید ، چیپ شمالی حدودا با فاصله یک بند انگشت و درست زیر CPU قرار دارد. اگر امتداد این مسیر را به سمت پایین مین برد دنبال کنید، پل جنوبی با ابعاد ( کمی ) کوچکتری نسبت به چیپ شمالی ، در امتداد همان مسیر خودنمایی می کند. که البته در حوالی محل اتصال کابل های درگاه USB  و پورت های SATA قرار دارد. در بسیاری از مادربرد ها چیپست به وسیله هیت سینک ( خنک کننده فلزی از جنس آلومینیوم ) محافظت می شود.

تعویض و تعمیر ( ریبال ) انواع چیپ

بسیاری از اختلالات و مشکلات لپ تاپ مربوط به اشکال چیپ ها هست. اگر به دنبال عیب یابی لپ تاپ خوتون ، نیاز به تعمیر و یا تعویض چیپ دارید با ما در ارتباط باشید.